ร่างกายของคนเราไม่สามารถผลิตทุกสิ่งที่จำเป็นต่อการทำงานได้ จึงมีสารอาหารที่จำเป็นที่ทุกคนจำเป็นต้องบริโภคผ่านแหล่งอาหาร เพื่อรักษาสุขภาพที่ดีที่สุด
องค์การอนามัยโลก (WHO) ระบุว่าสารอาหารที่จำเป็นมีความสำคัญต่อสุขภาพ และการเจริญเติบโตของแต่ละบุคคล โดยองค์การอนามัยโลกแบ่งสารอาหารที่จำเป็นเหล่านี้ออกเป็นสองประเภทด้วยกันได้แก่
- สารอาหารรองหรือไมโครนิวเทรียนท์ (Micronutrients) เป็นสารอาหารที่ให้พลังงานน้อย แม้ร่างกายต้องการในปริมาณที่น้อย ซึ่งก็ขาดไม่ได้ ได้แก่ วิตามิน และแร่ธาตุ
- สารอาหารหลัก หรือแมคโครนิวเทรียนท์ (Macronutrients) เป็นสารอาหารในกลุ่มที่ให้พลังงานแก่ร่างกายเป็นหลัก ได้แก่ น้ำ คาร์โบไฮเดรต โปรตีน และไขมัน
ดังนั้น สารอาหารที่จำเป็นต่อร่างกายในแต่วัน 6 ประการ ได้แก่ วิตามิน เกลือแร่ โปรตีน ไขมัน น้ำ และคาร์โบไฮเดรต
วิตามิน (Vitamin)
วิตามิน จัดเป็นสารอาหารรองที่ร่างกายของคุณต้องการ เพื่อให้เซลล์ใช้ในการทำงาน เจริญเติบโตและมีพัฒนาการที่ปกติ ซึ่งประโยชน์ต่อสุขภาพมากมาย ไม่ว่าจะเป็นเสริมภูมิต้านทาน, ช่วยป้องกันหรือชะลอการเกิดมะเร็งบางชนิด เช่น มะเร็งต่อมลูกหมาก, เสริมสร้างฟันและกระดูก, ช่วยดูดซึมแคลเซียม, ช่วยให้ร่างกายเผาผลาญโปรตีนและคาร์โบไฮเดรต และช่วยบำรุงสมองและระบบประสาท เป็นต้น โดยมีวิตามินที่จำเป็น 13 ชนิดที่นักโภชนาการแนะนำให้เรารับประทานเพื่อสุขภาพที่ดี ซึ่งแบ่งออกเป็นสองกลุ่มด้วยกัน ได้แก่ วิตามินที่ละลายได้ในไขมัน กับวิตามินที่ละลายในน้ำได้
วิตามินที่ละลายได้ในไขมัน ได้แก่
- วิตามินเอ
- วิตามินดี
- วิตามินอี
- วิตามินเค
วิตามินที่ละลายในน้ำได้ ได้แก่
- วิตามินบี 1 (ไทอามีน)
- วิตามินบี 12 (ไซยาโนโคบาลามิน)
- วิตามินบี 6
- วิตามินบี 2 (ไรโบฟลาวิน)
- วิตามินบี 5 (กรด pantothenic)
- วิตามินบี 3 (ไนอาซิน)
- วิตามินบี 9 (โฟเลต, กรดโฟลิก)
- วิตามินบี 7 (ไบโอติน)
- วิตามินซี
โดยปกติ คนที่รับประทานอาหารที่มีผัก ผลไม้ และโปรตีนไขมันต่ำจะได้รับวิตามินทั้งหมดที่จำเป็นในอาหาร อย่างไรก็ตามผู้ที่กินผักและผลไม้น้อย และผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับการย่อยอาหารอาจจำเป็นต้องรับประทานวิตามินเสริม เพื่อลดหรือหลีกเลี่ยงภาวะขาดสารอาหาร
แร่ธาตุ (Minerals)
แร่ธาตุเป็นสารอาหารรองชนิดที่สอง แร่ธาตุประกอบด้วย 2 กลุ่มด้วยกัน แร่ธาตุหลักและแร่ธาตุรอง ร่างกายต้องการสมดุลของแร่ธาตุจากทั้งสองกลุ่มเพื่อสุขภาพที่ดีที่สุด แร่ธาตุที่สำคัญ ได้แก่ แมกนีเซียม, แคลเซียม, ฟอสฟอรัส, กำมะถัน, โซเดียม, โพแทสเซียม และคลอไรด์ แร่ธาตุหลักเหล่านี้ช่วยให้ร่างกายปรับระดับน้ำให้สมดุล ช่วยบำรุงสุขภาพผิว ผม เล็บและปรับปรุงสุขภาพกระดูก
แร่ธาตุรอง ได้แก่เหล็ก, ซีลีเนียม, สังกะสี, แมงกานีส, โครเมียม, ทองแดง, ไอโอดีน, ฟลูออไรด์ และโมลิบดีนัม แร่ธาตุรองเหล่านี้ช่วยเสริมสร้างกระดูก, ป้องกันฟันผุ, ช่วยในการแข็งตัวของเลือด, ช่วยลำเลียงอ็อกซิเจนและเสริมภูมิคุ้มกัน
โปรตีน (Protein)
โปรตีนเป็นธาตุอาหารหลักที่ทุกเซลล์ในร่างกายจำเป็นต้องได้รับ เพื่อนำไปใช้ทำงานอย่างถูกต้อง โปรตีนทำหน้าที่หลากหลาย ได้แก่เสริมกล้ามเนื้อ กระดูก ผม และผิวหนังให้มีสุขภาพดี สร้างแอนติบอดี ฮอร์โมน และสารสำคัญอื่น ๆ รวมถึงทำหน้าที่เป็นแหล่งอาหารสำหรับเซลล์และเนื้อเยื่อเมื่อจำเป็น
ไขมัน (Fat)
ผู้คนมักเชื่อว่าอาหารที่มีไขมันสูงนั้นไม่ดีต่อสุขภาพ อย่างไรก็ตาม ตามหลักโภชนาการแล้วคน ๆ หนึ่งยังคงต้องการไขมันบางชนิดเพื่อช่วยรักษาสุขภาพให้ดี เพราะไขมันให้พลังงานแก่ร่างกายและช่วยทำหน้าที่ต่าง ๆ ได้ดีมากขึ้น การบริโภคไขมันที่มีประโยชน์ต่อร่างกายเป็นสิ่งสำคัญ เช่น ไขมันไม่อิ่มตัวเชิงเดี่ยว พบได้ในน้ำมันมะกอก น้ำมันคาโนล่า น้ำมันรำข้าว เป็นต้น และไม่อิ่มตัวเชิงซ้อนพบได้ในน้ำมันพืชทั่วไป เช่น น้ำมันถั่วเหลือง น้ำมันรำข้าว น้ำมันงา เป็นต้น แต่หลีกเลี่ยงไขมันอิ่มตัวและไขมันทรานส์
คาร์โบไฮเดรต (Carbohydrate)
คาร์โบไฮเดรตมีความจำเป็นต่อร่างกาย พวกมันคือน้ำตาลหรือแป้งที่ให้พลังงานแก่เซลล์และเนื้อเยื่อทั้งหมดในร่างกาย คาร์โบไฮเดรตเป็นอาหารที่ผู้คนส่วนใหญ่ชอบทาน ตัวอย่างอาหาร ได้แก่ ข้าวสวย ข้าวเหนียว เป็นต้น
น้ำ (Water)
น้ำเป็นสารอาหารที่จำเป็นที่สุดที่มนุษย์ต้องการ บุคคลสามารถอยู่รอดได้เพียงไม่กี่วันโดยไม่ต้องใช้น้ำ แต่การขาดน้ำเพียงเล็กน้อยก็สามารถทำให้เกิดอาการปวดศีรษะและทำให้การทำงานทางร่างกายและจิตใจบกพร่องได้